Dùppiag in piasintein in dill püblicitä o in di film (di Pietro “Pedar” Rebecchi)

Am sa’ atsé cär al mé dialëtt c’am sum seimpar imaginä cma la sariss a seintal in uccasion un po’ particulär, pr’esempi in dill püblicitä o ancura pösè in di film. Mia tant parché al fariss rid ma parchè däi, l’é inütil chi löian, l’italian la spiega ma ‘l dialëtt al ricama, al culura  e ‘l tucca ‘l cör.

Via cun la fantasia. Selvaggio West, i dü cauboi is catan in meśa alla meinstrit dal paes, arbason ca vula, un sul a picch e la vöia da regulä di cöint. Is guärdan mäl, la müsica la fa da térs incomud, vöin di dü la sposta ‘l sigàr in sl’ätar spigh ad la bucca e ‘l fa: “Quand un om cu’n s’ciopp l’incontra un om cun la rabata, l’om cun la rabata l’è un om mort”.

Vuris seint Al Pacino che in dal Padrino III al disa: “Chi costrüissa in sla gint al costrüissa in sla mota” o quand al fäva al boss in Scarfeis vuśä dré a una guärdia: “T’é almé ciacciar e distintiv, ciacciar e distintiv”.

Impero Romano. Massimo Decimo Meridio al sa guärda inturan, tütt i suldä i’aspétan ätar che un so’ urdin, lü al sälta in groppa al cavall e al vusa fort e franch: “ Al mé segnäl scatenì l’inferan par la marianassa“ e dopa ‘l va in dal bosch, al guärda dritt in d’iocc’ i’ätar cavalier e ‘l fà : “ A veint dé da incö mé sarò a dré a taiä la mëlga, imaginì in dua vurì iess parché atsé la sarà. Däi sö, sti bein tütt a mücc’ e gnim adré. S’av catarì a galupä in d’un camp ad cunfanon cul sul in sal müs ghì mia da preocüpäv gnan un briś parché vurà dì ca sì in di Campi Elisi e arì belle tirä i scapein. Fradéi, cul ca fum in vita al rintröna par tütta l’eternitä”.

Aldo, Giovanni e Giacomo i guärdan la gamba ad lègn’, famusa scültüra cla custa un occ’ ad la tésta e che, assolütameint i gan da purtä al futuro suocero ad Jacam. Giuan alla guärda e la sbotta: “Al mé maringon par treintamila franch alla fäva méi, guärda la g’ha gnan i’ong’ däi là, padélla”

Forrest Gump, séd in sla pancheina c’al cöinta la so vita a chi speta ‘l pulman insëma a lü e tra un möd ad dì e l’ätar, tra un fräs ca dśiva so mär e l’ätra al śöga ‘l cärich: “La vita l’é propi tant cmé una scatula ad cicculatein, an ta sä mäi cull c’at capita maladissa”. Sì al so’ śà, al maladissa al gh’é mia ma ‘l ga sta bein tant cmé un turtell in meśa ai labar.

Rag. Ugo Fantozzi, l’è stä ubligä par la miliunesima vota a vëd  “La corazzata Potemkin”, stavota adritüra intant ca śöga la naśiunäla. Alla fein al megadiretür al serca un vuluntäri c’al diga du parol in sal film. Al ragiuner al tira föra un curagg’ da lion, al va in sal pälcscenich, al guärda la platea di so’ cullega e la sbota: “Par mé la curaśśä Kotionki… l’é una vaccäda dal nümar vöin!“. Applausi.

Quant film d’amur s’è vist al cinu ? Una müccia e allura sarcum d’imaginä la scena : dü inamurä is catan dopa tant teimp, dopa avì insugnä da catäs vöi in di brass ad l’ätar intant chi suspirävan, adèss is guärdan in d’iocc’, lü cul suris stampä e lé che śà l’as vëda in una cà pina ad ragass ca baccäia.

La löina la fà da testimoni in un ciel pìin immürä da stël. La fiöla la fà balä ill parpell, la trà un bell suspir e la disa al so’ inamurä: “Cär al mé bèll taston dim ca starum seimpar insëma, ca gnarum vecc’ insëma e che tirarum sö una branca ‘d picin”. E lü: “Ma si vè al mé bell cirlinein, mé sum talmeint inamurä ad té che quand at peins al me cör la sbarbata tant cmé un anaron in da sgiüś ”

E vissero felici e contenti.

Pietro “Pedar” Rebecchi